Tupiza

Terug van Uyuni moet ik nog wel even aan de slag. Nog vier dagen in Tupiza, met een heerlijk ontbijt, luxe douche, zwembad en internet. Ik klaag niet. Maandagochtend is het meteen raak. Mijn laptop heb ik voor Uyuni in de kluis achter gelaten. Het liefst wilde ik die namelijk niet in de gewone opslag laten en dus bood de vrouw me een plekje in de kluis aan. Ik heb verder niet gezien waar ze hem weg heeft gestopt, want dat zou zomaar eens een plek kunnen zijn waar ik niet behoor te komen. Maar ik moet maandag wel gewoon weer aan de slag, en ik heb wat spullen meegekregen voor een docente op school die ook in mijn laptoptas zitten, dus ik moet er echt bij. Dat blijkt iets ingewikkelder, want de vrouw die mijn tas erin heeft gelegd is nergens te vinden. Als we een half uur later en een spraakverwarring verder (ik zat aan het bureau van iemand anders toen ik boekte dus hadden ze de verkeerde persoon gebeld) eindelijk weten waar hij ligt, komt probleem nummer twee: de sleutel. Uiteindelijk bellen ze iemand die de kluis open komt maken, hij is er 10 minuten later. Niemand die me vertelt dat deze man de kluis op een niet-conventionele manier open gaat maken. Wat blijkt, de vrouw met de sleutel -de enige sleutel- is vertrokken naar Tarija dus moeten ze de kluis open breken om mij mijn tas terug te kunnen geven. De man is 20 minuten aan het boren en aan het hakken om de manshoge kluis met vuistdikke deuren open te krijgen. Ondertussen belt Sigrid ook nog met de vraag waar ik blijf omdat ik te laat kom op school. Zij licht de docent in en om 10 over 9 zijn mijn laptop en ik herenigd.

Op naar school, gelukkig op loopafstand. Daar word ik bijzonder hartelijk ontvangen. Alle leerlingen zijn verzameld op het schoolplein in nette rijen per klas. De directrice introduceert me en ik krijg een applaus. Vervolgens vraagt ze of ik ook wat wil zeggen tegen de leerlingen, ik denk heel hard en zeg vervolgens nee. Behalve een buenos dias geen idee wat ik zou moeten zeggen. Het is sowieso een beetje ongemakkelijk omdat deze school geen onderdeel is van het Chaski programma. Ik zou met de docent gaan praten die daar nu werkt maar eerder met Chaski heeft gewerkt. Het wordt iets anders. Ik had al gehoord dat de leerlingen van alle scholen elke dag het lied van de zee zingen, maar nu was ik er ook nog getuige van. Een man met een accordeon geeft de melodie aan en iedereen dreunt mee. Ik krijg er bijna rillingen van op mijn rug, 360 leerlingen die netjes in rijen een liedje zingen. Nee, dat is voor mij niet weggelegd. 

Ook de bijeenkomst is iets anders dan verwacht. Alle docenten zijn verzameld en we praten over het beleid van computers en ik krijg een officieel verzoek aangereikt voor de organisatie in Nederland. Natuurlijk is er ook wat te eten en te drinken, had ik toch die tweede boterham vanochtend niet moeten nemen. Maar wat wel tof is, is dat het wederom eten van de streek is: tamalitos. Norman had al gezegd dat ik ze moest proberen, maar nu staan er zo twee voor mijn neus. Het is heel lekker, een balletje deeg gevuld met pittig vlees. De directrice vertelt me dat het maïsdeeg is gevuld met lamavlees. Kijk, kan ik die ook weer van mijn lijstje afstrepen. En ondanks dat ik op ploffen sta, kan ik geen nee zeggen tegen eentje om mee naar het hotel te nemen. Ook de verhalen die de docenten hier te delen hebben zijn aangrijpend en brengen mij na vier dagen plezier en lichtzinnigheid weer tot de harde werkelijkheid. De situatie op alle scholen is anders en wat me wel opvalt hier, en dat heb ik ook gezegd, is dat de docenten zo betrokken zijn bij hun leerlingen. Ze willen echt dat de leerlingen beter onderwijs krijgen en daar zetten ze zich voor in.  

Helaas geen zwembadweer, dus maar weer verder aan mijn Spaans werken door leuke films te kijken en ik kan met trots zeggen dat al mijn huiswerk precies op tijd af is. Dus mocht je nog iets willen lezen, de blogs staan onder de link in het menu rechts. Ondertussen ga ik ook op pad voor winkels. Dat is het enige waar ik straks echt wel weer van ga genieten, winkelen in een echte supermarkt en ’s avonds lekker koken. Hoewel de kleine thuiswinkeltjes hier ook zeker hun charme hebben. Vandaag eindelijk de heerlijke koekjes weer gevonden die ik op weg naar Oruro had, dus die gaan straks ook weer mee in de trein. Ook nog even water en brood met banaan gekocht, want na al dat lamavlees past er weinig meer bij.

De tweede school die ik ga bezoeken ligt iets verder van het hotel vandaan. Gelukkig weet de receptionist waar het is en is hij zelfs zo aardig om niet alleen een taxi voor te stellen maar ook te vertellen hoe ik er met de micro (=grote trufi) kan komen. Nu, daar ben ik inmiddels expert in. Dus na een wederom heerlijk ontbijtje (met yoghurt en muesli en versgemaakte smoothie!) zetten we koers naar het zuiden. Hoewel ik de chauffeur heb gevraagd of hij naar Mercado Campesino gaat, snappen mensen hier dan niet dat het bijzonder wordt gewaardeerd als je dan ook zegt wanneer je stopt voor de markt. Uiteindelijk vraag ik het twee blokken te laat, maar dat is prima. Ik loop terug en met een derde toevoeging aan de omschrijving weet ik de school zo te vinden. Ik word enthousiast ontvangen op de bovenste verdieping door de directrice. We kletsen heerlijk over van alles en nog wat. Ze heeft een bijzonder scherpe mening over hoe sommige dingen er in het onderwijs aan toe gaan en kan ook zeker nog wat aanvullen op mijn kennis in het algemeen. Wanneer de cake en het sap van beneden worden gebracht, waan ik mij even in een theekransje. We hebben het over Bolivia en dat ik het zo naar mijn zin heb hier. Wederom is ze verbaasd dat ik Oruro een leuke stad vind, al moet ik toegeven dat Tupiza ook erg mijn ding is en met de extra warmte misschien nog wel lekkerder. Nu, dat had ik niet moeten zeggen want nadat ze ook mijn opleiding heeft vernomen biedt ze spontaan haar neef aan als echtgenoot. Ik wijs het beleefd af, denk ik, maar daarna wordt nog wel regelmatig gevraagd wanneer ik van plan ben terug te komen naar Bolivia. Nu, hoe graag ik ook zou willen, niet dit jaar want mijn visumdagen zijn op. De cake is heerlijk en net als thuis, maar in het sap lijken stukjes brood te drijven en ik laat zoveel staan als dat ik beleefd vind. Na ruim anderhalf uur pak ik de micro terug naar de stad en bedenk dat ik deze gesprekken met docenten en directeuren echt nog wel ga missen. Mijn veldwerk is vanaf nu afgesloten. Nu heb ik nog 2 maanden de tijd om de resultaten te verwerken voor ik ze op 23 juni presenteer. 

De rest van de dagen in Tupiza breng ik door in alle rust. Beetje tv, beetje huiswerk en een beetje haken want ik heb weer een kraampje op de markt gevonden. De markten hier blijf ik bijzonder vinden. Kleine kraampjes waar grote lappen vlees aan haken hangen en oudere vrouwtjes die op kleine krukjes nauwelijks boven hun stapels fruit en groenten uitkomen. Het brood is hier in ieder geval lekker en makkelijker te vinden dan in Tarija. En wat betreft het eten schijnt Italiaans hier de trend te zijn. Dinsdagavond loop ik de eerste en de beste pizzeria binnen (lees, drie huizen verderop) en eet een pizza die drijft in kaas met een hele grote fles Huari (bier). Onder het genot van interessante literatuur voor mijn thesis en een schreeuwende televisieshow op de achtergrond. De weg naar huis is bijzonder gezellig en ik verbaas me er nog bijna over dat ik nog een artikel voor mijn thesis door kan lezen. De zon gaat woensdag eindelijk volop schijnen en net na de middag lig ik dan ook bijzonder decadent in bikini aan het zwembad mijn huiswerk te maken. En even bedenk ik dat vakantie aan het zwembad zo slecht nog niet is. Al hou ik het stilliggen nog geen half uur vol, de zon is heerlijk en misschien komen mijn benen dan toch niet zo wit terug als ik in de eerste instantie dacht.

De pizza ’s avonds neem ik in een ander restaurant, en dat is een goede keuze. Met een lekker Boliviaans wijntje erbij en een nog versere pizza dan gisteren. De tv staat minder hard en het interieur is om een of andere reden wederom aangekleed met bamboe en alles wat erbij hoort. Verder helpen beide dochters enthousiast in de bediening. Voor nummer 1 wil dat zeggen dat ze de bestellingen in haar lichtblauw geblokte boekje opschrijft en de bedragen later bij elkaar optelt als zijnde de rekening. Haar zusje kan net lopen en neemt af en toe wat lege glazen mee van tafel, tenminste als ze erbij kan. Weer iets typisch van Bolivia. De kinderen werken hier al vanaf jonge leeftijd, in winkels, bij hun ouders, in allerlei soorten en maten. Ze gaan namelijk maar 1 dagdeel naar school dus de rest van de tijd wordt ook nuttig gebruikt. Wat ik ervan vind? Geen idee, oprecht. Want aan de ene kant schijnen ze het niet erg te vinden, maar aan de andere kant lijkt het me een erg serieuze opvoeding.

Vanavond pak ik de trein terug naar Oruro. Een reis die de moeite waard lijkt, maar vooral ook een stuk comfortabeler is dan de bus en een wc heeft. Ik heb mezelf de luxe van een eersteklas kaartje gegund, dat gaat wat worden. Vanuit Oruro (een reis van ongeveer 14 uur) neem ik nog een bus naar La Paz, die me een uurtje of drie later vlakbij het hotel moet bezorgen. Daar kom ik vrijdag rond de middag aan. Het schijnt de meest toeristische stad te zijn, al lijkt het veel op Oruro. Ook is het een stad waar ik echt weer wat meer op moet gaan passen wat ik doe. Nu doe ik dat sowieso, maar ik heb inmiddels zoveel waarschuwingen van mensen gekregen dat ik extra op mijn hoede ben. Al is het wel zo dat ik nooit een drankje van iemand accepteer, als ik überhaupt al van plan was om uit te gaan. Ook word ik nooit dronken dus ergens verdwaasd wakker worden zonder spullen is ook niet aan mij besteed. Verder veilige radiotaxi’s en voor het donker thuis, nooit je echte paspoort laten zien en het komt allemaal goed. Voordat ik jullie een week in spanning laat zitten, ik zit in een bijzonder veilige buurt, heb al veel mensen ontmoet die er zijn geweest en geen problemen hebben gehad en ik heb in het ergste geval altijd een kennis die ik in Oruro hebt ontmoet en familie is van Sigrid die ik kan bereiken in La Paz. En ach, veel spannender dan de busreizen kan het moeilijk zijn. En met twee broodjes lamavlees, lekkere koekjes en broodjes met banaan kan er weinig misgaan toch?

Dit is alweer mijn laatste blog die jullie gaan lezen terwijl ik nog in Bolivia zit. Het internet in La Paz schijnt bagger te zijn, dus ik heb besloten mijn laatste blog maar uit te stellen tot ik weer in Wageningen ben. Mijn onderzoek is afgelopen, ik ga nog een weekje genieten van het lekkere eten en de leuke excursies in La Paz en dan zijn mijn 11 weken alweer voorbij. De tijd is gevlogen en ik wil er eigenlijk nog helemaal niet aan denken om naar huis te gaan. Er is hier nog zoveel te zien, te doen en vooral te leren. Maar helaas roept het thuisfront, 9 mei zit ik weer in de collegezaal en er staat nog meer spannends op de planning. Zondag 1 mei rond een uur of half 4 ’s middags komt mijn vlucht uit Lima weer aan op Amsterdam. Ik zal jullie zeker nog wat foto’s en verhalen vertellen uit La Paz én ik loop al een aantal weken met een nieuwtje rond dat ik ook nog graag met jullie wil delen. Dus nog even een weekje wachten, maar ik beloof je dat het de moeite waard is!