We houden het voor gezien

Ik heb ongeveer zes versies van deze blog geschreven de afgelopen weken. Deels omdat ik niets beters te doen had, deels omdat er elke keer wel een ander gevoel bij was. Eerst was ik het gewoon zat, meer omdat ik me verveelde dan omdat ik het niet naar me zin had. Daarna begon ik dingen te zien die ik zou missen en nu ik hier voor mijn tv op een schoon bed met een douche in het vooruitzicht weer terug in het drukke Mekelle zit met een volle buik, weet ik niet zo goed hoe ik me voel. De afgelopen weken waren op geen enkele manier wat ik ervan had verwacht, als je al iets kunt verwachten van een land waar je nog nooit bent geweest. Maar zoals altijd zijn onverwachte zaken niet altijd onplezierig. Hoewel ik jullie niet al overspoelen met pagina’s van ervaringen, ja ze zijn er echt, zo’n 65 om precies te zijn, wil ik jullie toch niet helemaal met lege handen achter laten. 

De eerste maand in Ethiopië had ik een kamer in Diana pension, een paar minuten van het grote plein van Mekelle. Elke dag pakte ik om iets voor half 8, ja ik ben een ochtendmens geworden, de universiteitsbus naar de campus waar ik in een tot kantoor omgedoopt klaslokaal een haastig neergezet bureau toegewezen kreeg. Om half zes vertrokken de bussen vanaf de campus weer in verschillende richtingen. Het kostte me drie weken om uit te vinden welke bus ik moest hebben en dan nog was het elke dag een verrassing of hij er zou staan. Meerdere malen heb ik me door ondergelopen straten van de regen een weg terug moeten waden naar mijn kamer. De droogte is dit jaar geen probleem in Ethiopië. 

Het eerste woord in Tigrinia, het dialect van de provincie, dat ik leerde was salam (hallo), het tweede Abouna (koffie) en daar is het ongeveer wel bij gebleven. Restaurants waar ik at, stuurde standaard dezelfde persoon op me af of schoven een tweetalige menukaart onder mijn neus waar ik op kon aanwijzen wat ik wilde. Ze eten alles met injera, een beetje zurige pannenkoek, bestek heb ik nauwelijks gezien. 

Er moet gezegd worden dat Ethiopiërs gigantisch vriendelijke mensen zijn. Ondanks dat ik de taal niet sprak, deden ze altijd hun best om me te begrijpen, je wordt nagestaard en nageroepen of er komt opeens iemand een praatje maken als je op straat loopt, maar dat is altijd puur uit vriendelijkheid en interesse. Die gastvrijheid werd alleen maar benadruk toen ik 1 september verhuisde naar een kamer bij de familie van Amina in Mekoni. Regelmatig kreeg ik een bordje eten aangeboden, ik heb nieuwjaar gevierd (lees een hele dag gegeten, waaronder een schaap dat al een paar dagen mijn nachtrust verstoorde) en meer koffie gedronken dan mijn eerste 24 levensjaren bij elkaar. En ook al kon ik nauwelijks een woord met iemand wisselen en was ik bijzonder op mezelf (in de vorm van zo’n 70 boeken en een concept versie van mijn thesis en ’s avonds gedwongen door een handvol muggen), ze bleven altijd lachen en vriendelijk.

Ook mijn onderzoek ging goed, doch anders dan verwacht. Door gebrek aan goede vertalers heb ik de aanpak wat moeten wijzigen. Dat wil zeggen dat ik op een ochtend eerst een uur bezig ben geweest met iemand om 30 vragen te vertalen vanuit het Engels, enige idee hoe je uitlegt wat ‘sharing’ betekent?, en vervolgens om de beurt achter op de motor bij Mehari die zich eenmaal in het dorp weer ging bemoeien met de gemaakte vertaling. De helft van de vragen bleek verkeerd vertaald en de andere helft werd nauwelijks begrepen. Afijn, uiteindelijk denk ik dat ik zeker iets nuttig toe kan voegen aan het onderwerp papaya en de rol van netwerken in Tsigea. Woensdag heb ik een presentatie met voorlopige resultaten en als alles goed gaat, lever ik begin december mijn laatste werk als student in. 

Drie maanden Ethiopië zijn in allerlei opzichten leerzaam geweest. Niet alleen voor mijn geduld en het vinden van manier om mezelf te vermaken. Mocht je trouwens nog leestips willen, ik weet nog wel een paar goede boeken :). Maar apart van mijn eerste ervaring in een Afrikaans land, heb ik ook kennis kunnen maken met een heel nieuw soort samenleving. Waar het land nog geploegd wordt met ossen, de was met de hand wordt gedaan en eten nog iets is waar je de hele dag mee bezig bent, van zaden uitzoeken tot koffie drinken. Ik ben erg blij om morgen op het vliegtuig te stappen terug naar Nederland. Waar ik verse groenten kan eten en mijn eigen plan kan trekken, want als je de taal niet spreekt kun je niet zo makkelijk ergens naartoe. Daarnaast maakte de veiligheidssituatie het ook niet bepaald aanlokkelijk om ‘even’ de bus te pakken. UNESCO Axum, Lalibela en heel veel andere dingen die ik aanvankelijk zou bezoeken, blijven dus op de to-do list staan en mijn aankomst vrijdagochtend is ruim 2 weken eerder dan gepland. Maar heel stiekem ga ik de rust missen. De simpelheid van het leven met een enkele waterpunt, stroom met intervallen en een wc zonder pot. Het wassen in een teiltje met koud water krijgt op een gegeven moment wel wat. Maar ook de vriendelijkheid van de mensen en het uitzicht op de bergen van Maichew en de groene velden vol teff en maïs als je met je fles water in de hand over de onverharde weg terug loopt naar de blauwe poort en je thuis. Dat is iets wat zelfs een warme douche niet kan vervangen.

En als laatste kan ik ‘verblijven in een land met afgekondigde noodtoestand’ van mijn bucketlist afstrepen. Ondanks de dodelijke afloop van vele protesten en opstootjes in steden in het Zuiden, heb ik het alleen van horen zeggen. Nooit zal ik de SMS van de ambassade vergeten, dat satelliettelefoons nog steeds gebruikt worden en dat een land echt een avondklok kan hebben. Maar ik ben er zonder kleerscheuren, sterker nog zonder enige kennisneming, vanaf gekomen.

Ik heb eigenlijk nog niets van Ethiopië gezien en ik weet ook niet zeker of ik dat wat ik wel heb gezien, wel begrijp. Ik weet wel dat ik het nooit ga vergeten. Dat het overvolle dossier in mijn bovenkamer in de brandkast met levenservaring neer wordt gezet en ik bij de golven van heimwee behoedzaam elk van die documenten door zal nemen. Het hoort bij ‘de rest’ en toch is het helemaal anders. Dus zit ik nu met gemengde gevoelens een film te kijken, iets wat ik al maanden niet heb gedaan. Ben ik een jaartje ouder en veel kennis en ervaring rijker. Op naar het volgende avontuur, door sommige mensen ook wel het werkende leven genoemd. Dat moet toch kunnen lukken.