Over muggen en roze olifanten

Dit is alweer mijn laatste blog uit Quillacollo, wat is de tijd toch snel gegaan! Aan de ene kant wil ik hier helemaal niet weg, ondanks de spinnen en de muggen, maar aan de andere kant heb ik ook wel zin om de rest van het land te gaan verkennen. Eerst even wat anders, ik kreeg via via een kopie van een krantenartikel ik geloof uit de Volkskrant, waarin de mensen staan die in rolstoelen aan de brug hangen. Van de week reed ik er toevallig nog langs met de trufi, want het is op de hoofdweg van Cochabamba naar Quillacollo. Er zijn hier regelmatig protesten en vaak gebruiken ze wegblokkades om hun punt duidelijk te maken. De politie schijnt er niet over in te zitten en het verkeer maakt gewoon een korte omweg. Vorige week was er een proces van de melkproducenten in Bolivia, of in ieder geval in deze regio. Zij verkopen hun melk aan grote bedrijven, maar die willen nu niet meer al de melk afnemen omdat ze het niet kunnen verkopen. Net Europa dus. Voor de mensen die in de veehouderij zitten of er iets van weten, hier langs de weg zit trouwens ook een vereniging voor Holsteiners (die zwart-witte koeien :)), vond ik wel grappig. 

Maar zoals je waarschijnlijk al had begrepen of gelezen, de mensen in rolstoelen zijn geen melkproducenten. Deze mensen protesteren al weken op de plaza principal in Cochabamba omdat ze van de overheid geen geld krijgen om van te leven. En nu hebben ze dus de volgende stap genomen en zichzelf met touwen in de brug gehangen. Geen idee of het effectief gaat zijn, maar het laat wel zien dat de situatie sociaal gezien hier heel anders is dan in Nederland. En ik denk dan ook echt dat ik mijn steentje bijdraag door kinderen te helpen die potentieel ook zo’n leven tegemoet gaan. Een van de kinderen die hier van de week was, heeft een ziekte die steeds erger wordt waarbij de bloedvaten steeds slechter bloed doorlaten en langzaam alles verstramd. En natuurlijk, zodra er geen bloed meer naar de hersenen gaat, is het einde verhaal. 

Maar gelukkig hebben de mensen hier Jackeline. Als er iemand het verdient om heilig verklaard te worden is zij het. Niet alleen paarden zoals Bente mogen blijven, er zijn in de tussentijd al aardig wat mensen langs gekomen die hebben geclaimd dat Bente van hun is maar ze heeft hard gelogen dat ze haar heeft gekocht. Als ze Bente mee zou geven, zou ze helemaal niets te eten meer krijgen en zeker dood gaan. Maar ook honden die aan komen lopen, of zoals het nieuwe nestje dat achter de stal ligt, worden geduldig gevoerd zodat ze aansterken. En natuurlijk de kinderen hier in de buurt. Afgelopen woensdag wat het toppunt. Ze had geregeld dat er een tandarts kwam die voor niets de kinderen zou controleren en zo nodig behandelen. In ieder geval kregen ze allemaal een fluor behandeling. En zo geschiedde. Om drie uur komen er twee tandartsen met ik denk 6 assistentes/tandartsen om eerst de blinde kinderen, dan de kinderen van de arme school die hier altijd komen en uiteindelijk de rest die langs is geweest te controleren. Ook een aantal van de gehandicapte kinderen worden geholpen. Dat is een van de dingen waar ik ongelooflijk van ben geschrokken. Het is regelmatig geweest dat er een kindje op het paard zat dat begon te huilen, ja ik weet het mijn schuld. En als je dan in de mond keek, dan was het een en al zwart. Ik denk dat ik maar 1 kindje heb gezien waarvan het gebit er nog prima uitzag, maar ik ben geen tandarts dus ik zou het niet weten. Hoe dan ook, een rondje controles was geen dag te vroeg. 

In de kantine, de kamer waardoor ik naar mijn kamer ga, werd de tafel ingericht als praktijk, werden 5 stoelen neergezet en aan de slag maar. Eerst controleren, als er gaatjes waren dan werd er met zo’n lekkere haak al het prut uit gehaald en vervolgens werd het opgevuld. Zonder verdoving en soms met een beetje hulp van een blaasbalgje zodat het kind de mond open doet. Zie ook de foto’s. Omdat er weinig licht was, werd er door mensen met een telefoon bij geschenen. En zo was ik ook in de deftige functie van lamp, wel heel belangrijk en gewaardeerd moet ik zeggen. Na de controle en/of behandeling werden de tanden gepoetst met fluoride en kregen ze een tandenborstel mee naar huis. Ze zijn ruim twee uur bezig geweest om een stuk of 20 kinderen te behandelen. Ondertussen ging het gelukkig wel regenen waardoor de kinderen daarna niet meer op de paarden hoefden. Voor hen niet leuk, maar voor ons wel fijn omdat het veel minder werk was. Na afloop een groepsfoto, applaus en zakken met fruit en snoep die aan Jackeline werden gegeven als bedankje. Door degenen die het konden missen althans. 

Natuurlijk heeft de boerderij wel geld nodig, en het meeste daarvan verdienen ze op vrijdag maar vooral op zaterdag. Zaterdag is een chaos, maar dan ook echt een chaos. Vanaf 8 uur ’s ochtends is het volle bak. Bijna alle paarden zijn nodig en in ieder geval alle zadels en hoofdstellen zijn in gebruik. We beginnen de dag met gymnastiek in de zaal waar ook therapie wordt gegeven, het is elke keer een sessie van 4 lessen. Deze week was het ook nog eens een nieuwe serie lessen dus alle vaders en moeders moesten een nieuwe kaart kopen. Kinderen mogen pas naar binnen als ze een kaart hebben en ouders komen natuurlijk al te laat waardoor de les nu helemaal te laat begint. Daarnaast zijn er ook nog zo’n vier kinderen voor gewone therapie die allemaal te laat komen maar eigenlijk ook allemaal weer op tijd naar huis moeten omdat mama voor eten moet zorgen enzo.

Daarnaast hadden ze bedacht dat de lessen werden omgezet in een rondje door de wijk. Dus moest ik als een razende een paard gaan zadelen, terwijl er eigenlijk geen degelijk hoofdstel of zadel meer was, en mee op buitenrit. Ehm, dat wil zeggen ik ging op buitenrit en als het goed is kwam Rodrigo nog ergens achteraan om te zeggen waar we heen zouden gaan. Mijn derde keer op een paard buiten en ik moest de weg maar zien te vinden in een wijk die ik nauwelijks ken met kinderen die net weten hoe ze netjes in het zadel moeten zitten. Leuk…. Denk ik.

De eerste keer op buitenrit was heel gezellig maar geen leuke aanleiding. Pinina, het paard waar de meeste therapie mee wordt gedaan, was kwijt en we gingen haar zoeken. Veel vragen dus aan mensen of ze een paard hadden gezien en verder een beetje kletsen en rondkijken. De tweede keer was op een zondagmiddag met een stel toeristen, als in Bolivianen uit een andere streek. Het was eerst een stuk rijden en toen kregen we een rondleiding bij een opvangcentrum voor in beslag genomen vogels. Voor de mensen die dat nog niet weten, mijn lievelingsdier is een papegaai, dus ik was gigantisch in mijn element. Ara’s, rood en blauw, grijze roodstaarten, kanaries, paradijsvogels, pauwen, flamingo's, Canadese eenden (weet je wel, die bruine die bij ons overal de vijvers platlopen) en toekans. Ik keek ruim een uur lang mijn ogen uit. En daarna weer lekker terug hobbelen, dat had erger gekund. Nu was het erger. Rodrigo kwam toen ik volgens mij al twee keer de verkeerde kant op was gegaan en riep alleen af en toe links of recht en wanneer we gingen draven. Waarom we dat deden, geen idee maar goed. Ik kreeg de kinderen ook niet aan het verstand gepeuterd dat ze hun paarden netjes in een rijtje moesten sturen en dat ze hun handen niet naast hun oren moesten houden. Noch dat ze hun teugels konden gebruiken om het paard aan te sporen, het is verdorie geen draaimolen! Het was natuurlijk gedoemd fout te gaan en inderdaad. Op het laatste stukje draven gingen twee paarden er vandoor. Gelukkig kon ik een ieniemienie meisje op een groot grijs paard op tijd bij de teugels pakken en bedacht dondersteen Abigor dat ze er geen zin in had om alleen verder te rennen maar ik zag al voor me hoe ze er samen vandoor stoven. Uiteindelijk heb ik iedereen min of meer veilig terug naar de boerderij gebracht, paarden en mensen. En dat vond ik best een kunst van mezelf, maar of ze nu iets beter hebben leren rijden, vraag ik me af.

Daarna meteen door met de therapie want er stonden alweer kinderen te wachten. En helaas was het weer tijd voor een ongelooflijk lui kind, althans dat vinden wij. Laat ik eerst zeggen, dat ik het met sommige kinderen echt goed kan vinden en dat het regelmatig erg leuk is om rondjes te lopen. Maar ik vind het vooral leuk om te kijken en te helpen met de paarden en veel minder om het zelf te doen. Tadeo is een lastig geval. Hij heeft zeker lichamelijke beperkingen, maar een deel ervan is ook gewoon luiheid. Al na de eerste serie oefeningen doet alles pijn en volgens mij is 80% daarvan grote aanstellerij, maar goed.

Laatst een lesje gehad over wat paardentherapie nu eigenlijk is, waar het op gebaseerd is en hoe het werkt. Vooral met het idee dat de vrijwilligers het op een gegeven moment zelf kunnen gaan doen. Dat zie ik nog niet helemaal zitten. Behalve het feit dat ik absoluut niet zo enthousiast en actief ben rondom mensen, betekent het ook dat ik alles in het Spaans moet doen. En ik kan best in het Spaans praten, maar op het moment dat een kindje een lichaamsdeel moet benoemen, bijvoorbeeld de mond, mag ik niet twijfelen over of dat inderdaad het juiste woord is. En dat vergt nogal wat van je taalkennis. Maar goed, laten we inzetten op over een week. Woorden als neus, mond, hand en paard weet ik dan echt wel. En zo niet, we werden gewoon de volgende dag met zijn drieën geacht alle sessies te doen. Okeeee dan, ik ken alle lichaamsdelen daarom nu zo ongeveer uit mijn hoofd, net als alle richtingen (boven, onder, achter, opzij) en ik ben expert in de Spaanse gebiedende wijs.

Dus, equino therapie en hypo therapie. Dat zijn twee verschillende dingen. In beide gevallen gaat het om de bewegingen van het paard, alleen is het zo dat bij de eerste het kind alleen op het paard zit, en bij de tweede zit het samen met een volwassenen op het paard. Het idee is dan nog steeds dat de bewegingen van het paard worden gevolgd en soms zelfs worden versterkt door degene die met hen op het paard zit. In alle gevallen is het doel dat het kind zich beter gaat bewegen maar soms ook beter nadenkt. Zo zijn er kinderen die op het paard opeens wel proberen te praten en laatst hadden we er eentje bij wie de stoelgang opeens ging werken. Niet heel gezellig als je er naast staat, maar wel heel belangrijk. Omdat de kinderen zelf vaak niet veel kunnen bewegen, gebeurt er extra veel als ze op het paard zitten.

Laatst hoorde ik helemaal een tragisch verhaal van een meisje dat bijzonder gevoelig is. We hebben bijvoorbeeld kinderen die heel erg sensitief zijn op gevoel. Het aaien van een paard is bijvoorbeeld helemaal niet fijn, terwijl ze wel gek zijn om hun hand op je hoofd te leggen of aan het dekentje te zitten waar ze op zitten. Andere kinderen zijn weer bijzonder gevoelig op geuren of juist op geluiden. Daar moet je ook op het paard allemaal rekening mee houden. Maar vaak helpt het de kinderen ook om beter om te kunnen gaan met deze dingen. Daarnaast worden ouders geholpen met hoe ze zelf kunnen oefenen met hun kinderen. Af en toe moet ik dan denken aan de dagen dat ik naar de logopediste ging. Want ik had het erover met een van de andere vrijwilligers (naast mij is er nog een Nederlands meisje en een meisje uit Engeland die hier werken, maar beiden wonen ze in de stad), dat sommige kinderen het helemaal niet leuk lijken te vinden deze therapie. Ik vond het ook nooit leuk als ik weer eens 10 keer achter elkaar ei moest zeggen daarna gingen we het ineens over uien hebben. Maar het is wel iets waar ik alleen maar profijt van heb gehad, althans dat vertel ik mezelf dan maar. Dit meisje heeft niets aan haar ouders. Haar moeder, haar vader is buiten beeld gebleven, heeft haar in de eerste jaren van haar leven compleet genegeerd. Uiteindelijk heeft haar tante besloten haar vanuit La Paz naar Cochabamba te halen om bij haar te wonen en samen komen ze nu ook een keer per week langs voor therapie. Het meisje is inmiddels een jaar of 5 en sinds een paar maanden loopt ze eindelijk en ze begint ook al een beetje te praten. Dat zijn dingen die ik me een maand geleden nooit voor had kunnen stellen en ik denk de moeders onder jullie helemaal niet.

Maar ik moet ook eerlijk zeggen dat het af en toe best heftig is. Ik woon natuurlijk hier op de boerderij dus ik werk hele dagen. We beginnen om 9 uur, tot ongeveer 12. Dan van 13 tot ongeveer 14:30 lunch en daarna tot ongeveer 15:30 vrij. Dan paarden klaarmaken en door tot dik na 18:30. Nog een snel een kopje thee met een broodje of soms wat rijst en vlees en dan is het wel gedaan. De andere vrijwilligers komen meestal of in de ochtend of in de middag. Soms heb ik dus dagen dat ik vier of vijf kinderen op een dag help. En ik zeg het eerlijk, de een is leuker dan de ander en de ene dag hebben ze er meer zin in dan de andere, maar er zijn er ook die er soms gewoon de kantjes vanaf lopen. Zo zijn er kinderen waarvan we weten dat ze prima best wat meer rechtop kunnen lopen, maar waarbij de ouders ze altijd ondersteunen in het lopen. Ja, dan verbetert het natuurlijk ook niet snel. En kinderen die thuis altijd hun zin krijgen, gaan echt niet met hun voeten lopen te zwaaien als jij dat tegen ze zegt en als ze dat niet willen. Dus ja, kinderen zijn al niet helemaal mijn ding. Dat hebben we heel duidelijk verdeeld in de familie, ik de dieren en Nadine de kinderen, en natuurlijk ben ik hier wel om ook dat te leren. Maar soms ben ik na een dag gewoon kapot. Het voordeel is wel dat als je op de boerderij woont, je soms wel mooie kansen krijgt. Zo reed ik met Leonito op Maximito die ik aan het trainen ben. Dat was zonder zadel en omdat ik ’s ochtends twee anderen mensen les had gegeven, een vrijwilliger (in het Engels) en een medewerker (in het Spaans) mocht ik ’s middags rijden. Ik had echter na Leo geen zin meer om er nog een zadel op te gooien, dus heerlijk zonder zadel getraind en blij dat Maximito super zijn best deed. Toch leuk als er mensen aan de kant zitten en Jackeline loopt te verkondigen aan iedereen dat je zo goed kan rijden, kan je het mooi bewijzen. Al moet ik wel zeggen, als reden voor mijn goede rijden geven dat ik in Mongolie heb gereden, ik weet niet of dat legitiem is. Hoe dan ook, toen de lessen over waren en ik het aandurfde om een stukje te galopperen was ik volledig gelukkig. Zwevend op een paard terwijl de zon achter de bergen wegzakt en de lucht langzaamaan paars kleurt. Wetende dat je jouw steentje hebt bijgedragen en dat je er daarna heerlijk van kan genieten. 

En daar ben ik dus hele dagen mee bezig. Met nog zo’n twee weken voor de boeg heb ik vorige week ook mijn vrijwilligerscontract ondertekend (welkom in Bolivia) waar officieel mijn taken in staan. Toen kwam er dus opeens een heel interessant verhaal naar boven waar Jackeline ideeën over heeft en of ik wil helpen om die praktisch in te vullen. Het probleem is namelijk vaak dat de ouders van gehandicapte kinderen, en met name de moeders nauwelijks tijd hebben om iets anders te doen dan voor hun kind te zorgen. Ze zijn hele dagen bezig om van fysiotherapie naar school, naar de manege en weer naar huis te gaan. En eenmaal thuis, zoals veel moeders moeten ze hun kinderen in de gaten houden. De families zijn daarom ook vaak arm, want ze hebben geen mogelijkheid om extra inkomen te verdienen. Jackeline wil daar iets aan doen. Even tussendoor, als er iemand is met een hart van goud dan is zij het. Er komen hier regelmatig honden aanlopen die ze helpt, en als ze daarna weer naar huis gaan ach, dan is het jammer. Ze hoopt in de toekomst een kast aan de kant van de weg neer te zetten waar straathonden iets te eten en te drinken kunnen vinden. Ach, je hebt inmiddels wel een beeld. En zo wil ze dus ook iets gaan doen voor deze moeders. Niet door ze geld te geven, maar door ze vaardigheden te leren waar ze geld mee kunnen verdienen vanuit huis. Het idee is als volgt, Centro Ecuestre Tunari (CET) koopt het materiaal voor de moeders. De moeders verkopen de gemaakte spullen weer aan CET die ze dan vervolgens aan andere mensen door verkoopt. Mijn taak is om dit idee verder uit te denken, uit te zoeken waar er vraag naar is en hoe de spullen het best verkocht kunnen worden. Mensen zijn hier niet altijd handig met internet en in dat geval kost het meer tijd om de dingen via internet te verkopen dan dat het geld opbrengt. Daarnaast moeten de moeders natuurlijk ook leren om de producten te maken. De vraag is hoe we dat gaan doen. Een leraar kunnen we niet veroorloven, dus er moet iets komen van een computer of een televisie of wat voor ander idee dan ook. Genoeg om over na te denken en mee aan de slag te gaan ook. voor mij persoonlijk ook heel leuk omdat het aansluit bij mijn interesse voor haken en handwerken. Dus stiekem kan ik niet wachten tot ik aan de slag kan. Maar ik weet ook dat ik het project hier niet af zal kunnen maken, want alles kost hier gewoon zoveel meer tijd dan in Nederland. Maar dat wil niet zeggen dat ik niet een beginnetje kan maken en zo mijn bijdrage kan leveren. 

Ik lever trouwens nog een bijdrage. Via Sustainable Bolivia gaat er 75 dollar van ons ‘inschrijfgeld’ van het project per maand direct naar de organisatie. Jackeline is helemaal in haar nopjes want ze heeft eindelijk degelijke paardenzadels in Bolivia kunnen vinden. In Santa Cruz wachten drie zadels op haar, waarvan er een speciale lussen heeft waardoor de kinderen steviger zitten. Nu ik net weer ga verzitten en bedenk hoeveel pijn het zadel van vanochtend heeft gedaan aan mijn tere Westerse achterste, weet ik zeker dat het een goede investering is. Maar het zadel met de lussen is zelfs een noodzakelijkheid. Als kinderen hier equine therapy krijgen, zitten ze zelf alleen op het paard en lopen er een of twee mensen naast. Maar dat is ook afhankelijk van de beschikbaarheid van vrijwilligers, want je hebt ook nog iemand nodig om het paard te leiden. Nu lukt dat bij sommige kinderen in stap nog wel in je eentje, maar juist de belangrijkste oefening is draven. Hoewel ik het nog niet veel heb gedaan met kinderen hier, is het wat dat betreft net zo goed voor hun spieren als dat dat voor die van mij is. En mensen die paardrijden en dit lezen zullen spontaan hun dijen samendrukken omdat ze precies weten hoe die spierpijn voelt als je voor het eerst sinds lange tijd weer in het zadel kruipt. Het is nog erger als je aan het begin van de zomer voor het eerst weer zonder zadel gaat rijden, lopen is drie dagen lang onmogelijk. Juist voor deze kinderen is het van belang dat ze hun spieren trainen en draven is daar bijzonder geschikt voor. Dit nieuwe zadel zal dus de mogelijkheid geven om de kinderen nog beter te helpen en nog sneller te laten groeien in hun ontwikkeling. Something about a small step and a big step you know…

Toch is een van de dingen die me het meest is bijgebleven meer in relatie tot de dingen die ik met de familie heb gedaan dan de echte paardenzaken. Voor mensen die kennis hebben van mijn Spanje avontuur, dit was alles aan de andere kant van het spectrum. Voor de mensen die mijn Spanje avontuur niet kennen, het is hier alles wat ik me kan wensen. En als je mij niet gelooft, vraag dan maar aan mijn ouders die er via Skype van overtuigd zijn dat ik hier helemaal op mijn plek zit. Het zijn de kleine dingen. Dat we even naar de markt gaan om spullen te kopen of dat we ’s avonds snel take-out halen in een auto waar echt helemaal niets in zit. En dat je daar pas achter komt als je in het licht van de straatlantaarns gaan rijden en de jongens achterin er niet uit kunnen om het hek open te maken. Dat er niets in zit, bedoel ik ook dat er echt niets in zit. Het stuur zat oorspronkelijk aan de rechterkant, maar daar hangt nu alleen nog het dashboard met niet-werkende meters en het stuur is verplaatst naar links. Verder zijn alle deuren aan de binnenkant kaal en als ik eenmaal via het raampje de deur aan de buitenkant heb open gedaan aan de passagierskant, moet ik voorzichtig zijn dat ik hem niet te ver open doe omdat ik dan het idee heb dat er een stuk van de bumper af valt. Maar dat is nog niet eens hetgeen dat me het meest verontrust aan de auto, het feit dat niemand zelfs maar omkijkt als we langs rijden is iets waar ik me toch wel enigszins zorgen om maak. Kijk de auto’s zijn hier alles behalve luxe. Ook de mini busjes die door moeten gaan voor trufi’s hebben regelmatig meters die niet werken. Laatst zag ik er nog in eentje die constant 70 kilometer per uur reed. Het bizarre was nog wel dat juist met deze we moesten stoppen bij het tankstation, hoe hij dat wist, geen idee. Iedereen eruit, tanken en weer door. Ik had toen sowieso geen geluk met trufi’s omdat ik regelmatig genegeerd werd als ik er eentje naar de kant wuifde. En die waren niet eens vol. 

Maar gelukkig hoef ik die eigenaardigheden voorlopig nog niet te missen.  Morgen ga ik met de bus hier vanaf Quillacollo naar Oruro, daar heb ik voorlopig een residencia vlak bij plaza principal. En tot die tijd, feliciteer maandag mijn vader even voor mij alsjeblieft!